فن بیان و سخنوری
فن بیان و سخنوری
ما انسان ها با گفتگو با یکدیگر ارتباط برقرار می کنیم و این برقراری ارتباط در هر جنبه زندگی ما اهمیت ویژه ای دارد. چه در کسب‌وکار چه در روابط عاطفی یا حتی روزمرگی ما. توانایی بیان آنچه در ذهن داریم، به صورت شفاف، روشن و کارآمد فن بیان است. این توانمندی مجموعه ای روش ها و تکنیک های اکتسابی است. ما از اطرافیان مان، محیط زندگی و مدرسه و یا دوره آموزشی می توانیم فن بیان را بیاموزیم. گفتنی است اکثر ما نیاز به آموزش در این زمینه داریم.(حتی اونایی که فکر می کنن لازمش ندارن 😊 )
فن بیان در واقع همان توان سخن گفتن در هر شرایط و زمانی است. توانایی بیان درست خواسته ما و ایده هایمان و توانایی سخنوری جدا از این که ما چه کاری داریم؟ چه کسی هستیم؟ با چه کسی سخن می گوییم، توانایی برقراری ارتباطت اهمیت دارد. فن بیان به خودی خود نیاز به شهامت دارد برای بیان خواسته ها و ایده هایمان نخست باید شهامت بیان آن را داشته باشیم. سپس میتوانیم تکنیک های فن بیان را فرا بیاموزیم.
اضطراب سخنرانی
اضطراب هنگام سخن گفتن امر معمولی است؛ حتی سخنرانان مشهور هم آن را تجربه می‌کنند. تکنیک‌هایی برای کاهش اضطراب وجود دارد: گرم‌کردن صدا و بدن پیش از اجرا، تمرین تنفس دیافراگمی برای ۳–۵ دقیقه، تصور موفقیت (visualization)، و تمرین سخنرانی در برابر آینه یا ضبط و بازبینی ویدیویی.
افزون بر روش‌های فیزیولوژیک، آماده‌سازی محتوا نقش مهمی دارد. چون متن و ساختار در ذهن شما مستحکم باشد، میزان اضطراب کاهش می‌یابد. تمرین با یک مخاطب آزمایشی (دوست یا همکار) و دریافت بازخورد دقیق نیز بسیار مؤثر است.
نکته عملی: پیش از آغاز، چند بار با لب‌های بسته صدای «مممم» بدهید تا حلق و تارهای صوتی گرم شوند و نفس‌تان منظم شود. و در طول اجرا اگر احساس اضطراب کردید، یک مکث کوتاه داشته باشید، نفسی عمیق بکشید و ادامه دهید — مخاطبان معمولاً متوجه مکث نمی‌شوند و این به شما زمان می‌دهد.
شهامت در فن بیان
همانطور که گفتیم پیش از گفتمان و یا در هنگام سخنرانی استرس و اضطراب طبیعی است. بیان خواسته ها، تعارضات، مشکلات، ایده ها و … همه و همه نیاز به شهامت بیانشان را دارند. اگر کمی استرس و اضطراب زمان سخن گفتن تجربه می کنید چند دقیقه مدیتیشن یا چند نفس عمیق ساده می تواند کمک کننده باشد و اگر شهامت کافی برای بیان را داشته باشید، گام نخست را به درستی برداشتید. ولی اگر خجالتی باشید و شهامت بیان نداشته باشید چه می شود ؟ مشکلات زیادی پدید می آید که می توانستند با بیان درست شما پیش نیایند. پس اگر خجولی دارید نخست باید رفع خجولی کنید. این ممکن است نیاز به گذارندن یک دوره آموزشی شهامت و یا مراجعه به تراپیست (روانشناس) داشته باشد.
انتخاب واژگان در سخنوری
چون میخواهیم منظورمان را به مخاطبین خودمان برسانیم بهتر است واژگان مناسبی برای این کار انتخاب کنیم. هرچه واژه شناسی بیشتری داشته باشیم بیشتر می توانیم سخنرانی کنیم و منظورمان را واضح تر می توانیم برسانیم. بنا بر این پس از پیدا کردن موضوع سخنرانی یا صحبتمان شایسته است که واژگان مرتبط با آن موضوع را پیدا کنیم و به درستی کنار هم بچینیم. ترمینولوژی همان انتخاب واژگان مناسب و یادگیری واژگان و اصطلاحات مرتبط با موضوع است که در فن بیان اهمیت زیادی دارد. بنابراین به انتخاب واژگان توجه ویژه ای داشته باشید.
اهمیت شیوه بیان
هنگام بیان مطلب مورد نظرمان لحن ما بر روی مخاطبین تاثیر زیادی می گذارد. در واقع لحن هم به اندازه انتخاب واژگان مهم است و میتواند معنی و مفهوم گفته هایمان را تغییر دهد. در یک گفتوگو بیان محترمانه خواسته ها باعث میشود راحت تر به خواسته هایمان برسیم. هیچکس دوست ندارد با لحن تند با او سخن بگویید. از طرف دیگر لحن بیان شما در هنگام درخواست نباید نشان دهنده ضعف شما باشد. این لحن در هنگام سخنرانی نیز بسیار مهم است. اگر پر انرژی واژگان خود را بیان کنید مخاطب به وجد می آید و توجه بیشتری به گفته های شما خواهد داشت. همچنین شیوه بیان کردن شما باید گویا و رسا باشد. نه باید فریاد بزنید و نه انقدر آرام سخن بگویید که صدایتان ناواضح شود.
تمرین های فن بیان
برای تمرین بهبود فن بیان راهکارهای گوناگونی وجود دارد. بیشترین چیزی که لازم است انجام دادن سخنوری است. یعنی باید با توجه به آنچه می آموزید، حرف بزنید و سخنرانی کنید. حتی میتوانید برای خودتان سخنرانی کنید تا کم کم راه بیوفتید. این نکته را هم در نظر داشته باشید که فن بیان به معنی پرحرفی یا چرب زبانی نیست. هدف اصلی از داشتن یک فن بیان خوب ارتباط برقرار کردن بهتر می باشد.
تمرین های صداسازی
تمرین های صداسازی در داشتن فن بیان بهتر موثر می باشند. کارهایی همچون تمرین هجای باز و هجای بسته و گرم کردن صدا، تنفس شکمی یا تنفس دیاگرامی برای این موضوع به کار می روند. شما می توانید مدتی به این تمرین ها بپردازید و همچنین پیش از سخنرانی تمرین های تنفسی انجام دهید و صدای خدا را گرم کنید.
تمرین های بیان
در این دسته از تمرین ها شما مستقیماً به بیان و سخنوری می پردازید. برای نمونه شما می توانید در نقطه ای از اتاق بایستید بنشینید و برای مخاطب فرضی که با فاصله از شما ایستاده است سخنرانی کنید و در هنگام سخنرانی دقت کنید که صدای شما شفاف و رسا باشد. نباید فریاد بزنید بلکه باید رسا و گویا سخن بگویید. به این تمرین، تمرین پرتاب صدا می گویند. از جمله تمرین های بیانی دیگر ضبط صدای خودتان و یا کتاب خواندن با صدای بلند می باشد.
زبان بدن در سخنرانی
تمرین های زبان بدن در فن بیان و میزان تاثیرگذاری سخنوری شما نقش مهمی ایفا می کند. علائم بدن، حرکات دست ها و علائم چهره در واقع رسانای پیغام های غیرکلامی شما هستند. از این رو بهتر است نگاهی به زبان بدن خود در سخنوری هایتان داشت باشید. رعایت نکات زبان بدن می تواند به بیان بهتر شما کمک کند.
تکنیک های فن بیان
در این بین تکنیک های معروفی هم برای فن بیان وجود دارد. مانند تنالیته صدا، اکسان گذاری، تکیه کلام، انواع مکث در زمان درست و … که شما می توانید برای بهبود بیان و تقویت توان سخنوری خود از آنها بهره بگیرید. به آسانی می توانید این تکنیک ها را یاد بگیرید و لازم است با تمرین کردن، دیالوگ گویی و متن خوانی به این تکنیک ها مسلط شوید.
یادگیری فن بیان
برای یادگیری این مهم برخی از نکات و تمرین ها را در اینجا مطرح نموده ایم. البته انجام مستمر تمرین های فن بیان به سخنوری شما کمک می کند. اما این ممکن است کافی نباشد. جالب اینجاست اکثر افراد تصور می کنند که فن بیان خوبی دارند و اصلاً نیازی به آموزش دیدن در این زمینه ندارند. متاسفانه توهم خودبرتر بینی در مهارت های نرم ما بسیار پررنگ است. همچنین برای نتیجه گیری بهتر و سریعتر در این زمینه مانند هر مهارت دیگری ممکن است بهتر باشد که در دوره فن بیان و سخنوری شرکت کنیم.
سخن پایانی
دریافتیم که فن بیان چیست، چرا مهم است و چگونه می توانیم فن بیان بهتری داشته باشیم. فن بیان یعنی اینکه ما بدانیم چه چیزی را در چه مکان و چه زمانی و به چه شیوه ای بر زبان بیاوریم. فن بیان در زندگی روزمره، روابط شخصی و زندگی حرفه ای ما بسیار مهم است از این مانند بسیاری از مهارت ها نباید صرفاً به استعداد ذاتی خودمان اکتفا کنیم.
دیدگاهتان را بنویسید